Blizna jest zmianą zbudowaną z tkanki łącznej włóknistej, tworzącą się w miejscu urazu (np. blizny po oparzeniach, zabiegach chirurgicznych) lub jako efekt wygojenia pewnych zmian chorobowych (np. blizny po ospie, trądziku). Powstawanie blizny jest częścią normalnego procesu gojenia się rany, w którym uszkodzona skóra właściwa zostaje zastąpiona nową, dobrze unaczynioną tkanką ziarnującą, z ułożonymi włóknami kolagenu. Blizna ewidentnie różni się od otaczającej ją skóry kolorem, strukturą i reakcją na promieniowanie słoneczne, wytrzymałością oraz elastycznością.
Blizna do 12 miesięcy od powstania jest blizną świeżą – tzn. nie jest do końca uformowana, a w jej obrębie zachodzą dynamiczne zmiany przebudowy z udziałem włókien elastycznych i kolagenowych oraz naczyń krwionośnych. Jeżeli w tym czasie zapewnimy bliźnie odpowiednią ochronę przed dodatkowymi urazami, właściwą pielęgnację oraz zabezpieczymy przed słońcem i mrozem, naturalne procesy naprawcze organizmu w większości przypadków doprowadzą do wytworzenia blizny korzystnej z estetycznego punktu widzenia.
Gojenie jest procesem dynamicznym, wieloetapowym i skomplikowanym. Proces odbudowy zaczyna się już w fazie reakcji zapalnej i trwa do 2 miesięcy, aż do momentu pełnego zamknięcia rany, po czym następuje faza regresji, która może trwać nawet 2 lata. Zaburzenie tego cyklu może prowadzić od opóźnienia gojenia oraz powstania rany przewlekłej lub tworzenia patologicznej blizny. Jednak ostateczny wygląd blizny zależy od uwarunkowań indywidualnych i predyspozycji dziedzicznych. Czynniki wpływające na zaburzenia procesu gojenia to między innymi złe odżywanie, cytostatyki, niedobory witaminy A i E, niedobory białka, leki sterydowe, leki miejscowe, zaburzenia krążenia, zaawansowany wiek, zakażenie, zła technika operacyjna.
Blizny patologiczne dzielimy na:
- blizny zanikowe – powstają w wyniku zakłócenia procesu gojenia, związanego z niedostateczną syntezą nowej tkanki np. w przypadku trądziku, rozstępów, blizn po ospie wietrznej. Są to małe wgłębienia leżące poniżej otaczającej je skóry. W takich przypadkach pomocne jest zastosowanie mezoterapii igłowej lub laseroterapii.
- blizny przerostowe – zapoczątkowane w wyniku nieprawidłowego założenia szwu lub zaburzenia procesu bliznowacenia. Główną przyczyną jest spadek funkcji enzymów kontrolujących ilość kolagenu, co prowadzi do jego nadprodukcji. Są to zmiany szerokie i widoczne. W takim przypadku możliwe jest leczenie chirurgiczne, kriodestrukcja, dermabrazja, kontrolowany ucisk oraz laser pulsacyjny CO2 miejscowy.
- bliznowce – nadmiernie rozrośnięte blizny, które powstają w miejscach wcześniej uszkodzonych, np. w wyniku oparzeń, zadrapań, ukąszeń owadów lub cięć chirurgicznych. Typowy bliznowiec to gładka, uniesiona nad powierzchnię skóry, różowa, twarda blizna, której może czasami towarzyszyć ból, nadwrażliwość na dotyk czy świąd. Decyzja o doborze rodzaju leczenia należy do lekarza prowadzącego.
W fizjoterapii stosuje się tzw. opracowywanie blizn, polegające na poruszaniu tkanek otaczających, przy pomocy specjalnych chwytów, gojącą się ranę, co zapobiega ich sklejaniu oraz przerastaniu.
Różnica czasu pomiędzy zdjęciami wynosi 3 tygodnie. Blizna po endoprotezoplastyce stawu biodrowego (wymiana stawu biodrowego na sztuczny). Terapia rozpoczęta około 6 miesięcy po zabiegu operacyjnym.
Pierwsze zdjęcie przedstawia bliznę przed opracowaniem – nie była tutaj prowadzona żadna terapia tkankowa.
Drugie zdjęcie dla porównania przedstawia bliznę po zakończonej terapii (opracowanie blizny, ćwiczenia ruchowe), korzystne poza wyglądem było również:
- większa ruchomość tkanek miękkich
- mniejsza dokuczliwość występujących zrostów
- brak uczucia „ciągnięcia”
- mniejszy ból w okolicy blizny
- większa ruchomość kończyny i zwiększona łatwość poruszania
Warto zaznaczyć, że terapie blizn powinno się wykonać w odpowiednim momencie, dlatego najlepiej skonsultować to zarówno z lekarzem jak i fizjoterapeutą.